Wat de partijprogramma’s beloven voor de groep met een doel vanaf 2024

Om een beter beeld te krijgen van alle verkiezingsbeloften die worden gedaan, heb ik zo goed als alle partijprogramma’s doorgespit, zodat we weten wat er te kiezen valt, maar ook waar we hen de komende jaren aan mogen helpen herinneren. Dit betreft de dingen die ons als doelgroep (mensen met een Participatiewetuitkering en een arbeidsbeperking) het meeste raken.
De informatie hiervoor heb ik alleen uit de verkiezingsprogramma’s gehaald. Ik heb mijn best gedaan zo volledig mogelijk te zijn, mochten er per ongeluk toch foutjes in zijn geslopen, dan ben ik daarop aanspreekbaar.

Wat de meeste partijen zeggen over:

De financiële situatie voor lage inkomens.

Alle partijen willen de financiële situatie voor lage inkomens verbeteren, de schuldenproblematiek bestrijden en ervoor zorgen dat werken ook daadwerkelijk loont. Om dat voor elkaar te krijgen, hebben partijen als Christen Unie, Denk en VVD veel punten in het verkiezingsprogramma staan. Partijen die het wettelijk minimumloon willen verhogen, zijn: BBB, CDA, CU (18 euro in 2027), D66 (€17,50), Denk (ook stagevergoeding), Ja21, NSC (na het herijken), PvdD, PVV, SP, Volt en VVD.  Bij Forum voor Democratie doet dat niet maar wil wel kwijtschelding van gemeentelijke belastingen en de zorgverzekering. De SGP zegt alleen dat zij een inhaaloperatie willen voor de sociale minima en eenverdieners. Partijen die ook een sociaal minimum willen vaststellen voor het Caribische deel van het koninkrijk zijn: BBB en CU.
CDA, CU, Denk, NSC, SGP en PvdD willen de energiebelasting verlagen. VVD en wil de stijging van huren remmen en de OZB maximeren. De SP wil het eigen risico in de zorg naar nul brengen en CU wil een inkomensafhankelijke bijdrage voor de zorg via de loonstrook. Partijen die de belasting op brandstof voor de auto willen verlagen, zijn de SGP en JA21

Sommige partijen zien een oplossing voor het schuldenprobleem door de schulden over te laten nemen door gemeenten en mensen zo nog maar één schuldeiser hebben, wat het overzichtelijk maakt. Dat geldt o.a. voor het CDA, SGP en Christen Unie. CU wil ook het aantal mensen dat in armoede leeft, in de komende kabinetsperiode halveren door het advies van de commissie sociaal minimum uit te voeren en het instellen van een incassoplafond. SGP wil een landelijk schuldendasboard invoeren en de SP wil daar een landelijk verwijsloket schulden  hebben en Volt wil een nationaal schuldenpardon. Denk heeft een groot pakket aan prijs en belastingverlagingen beloofd, o.a. door het OV gratis te maken, de eigen bijdrage in de zorg te schrappen, gratis kinderopvang, etc. Veel partijen vinden dat de BTW ook naar beneden moet, zoals: Denk, Ja21, PVV en SP. De VVD wil niet-gebruik van de sociale regelingen tegengaan.

Zorgen dat (meer) werken gaat lonen

Om meer inzicht te krijgen in dat het ook loont om te gaan werken, wil de VVD Volt wil een de loonbelasting verlagen. Volt wil een Europese meevallersheffing, zodat bedrijven die in tijden van crisis profiteren, hun winst ten goede zal komen aan de maatschappij. FvD wil een belastingvrije voet voor de werkenden, zodat je over de eerste €30.000,- van je loon geen belasting hoeft te betalen.
Veel partijen willen het toeslagenstelsel afschaffen, zoals: BBB, CU, Denk wil de kinderopvangtoeslag afschaffen, FvD wil een vereenvoudiging van het toeslagen en premiestelsel, Ja21 wil inkomensafhankelijke regelingen en de huurtoeslag afschaffen, NSC wil het belastingstelsel hervormen om meer werken meer te laten lonen. PvdD en SP willen de toeslagen overbodig maken door iedereen voldoende inkomen en basisbehoeften te geven, zorg en kinderopvang betaalbaar te maken. SGP wil het toeslagenstelsel hervormen en uiteindelijk afschaffen. VVD wil op termijn ook van de toeslagen af en zij willen sleutelen aan box 3.
Voor nieuw Beschut werk komt er wat de SP betreft een nieuwe CAO waarmee ook voor hen werken gaat lonen.
Volt wil de toeslagen overbodig maken door het Basisinkomen in te voeren. Ook PvdD werkt aan het Basisinkomen en natuurlijk de nieuwe partij die zijn naam daarnaar vernoemd heeft: Politieke partij voor Basisinkomen.
GL/PVDA wil de loondispensatie vervangen voor de loonkostensubsidie om te voorkomen dat mensen onder het minimumloon verdienen voor mensen met een oude Wajonguitkering.
VVD wil meer inzicht geven in hoe meer werken meer gaat lonen en dat bij minder belangrijke besluiten laten meewegen. Ook willen een deel van het risico wegnemen voor -werkgevers die iemand in dienst nemen die lange tijd niet heeft gewerkt- en de overheidswerkgevers helpen bij het uitvoeren van de Banenafspraak.

Wat partijen doen om het vertrouwen van de burger weer te herstellen

BBB wil dat de overheid geen miljarden meer verspilt aan wantrouwen van de burger.
BBB en NSC vinden dat je het beleid van de overheid niet moet bouwen op modellen die niet kloppen. BBB en Denk vinden dat besluiten beter getoetst moeten worden op de uitvoerbaarheid of een menselijke maat toets.
Bijna alle partijen vinden dat de overheid beter bereikbaar en dichterbij moet zijn. Voor D66 moeten er extra loketten komen zoals een verplichte gehandicaptenraad in elke gemeente en NSC wil een loket waar je onduidelijke documenten van de overheid naartoe kunt sturen, waarmee zij verplicht worden die te herschrijven. CDA en VVD vinden dat het makkelijker moet worden voor instanties om gegevens uit te wisselen over inwoners. Bijna alle partijen zien in dat de regels eenvoudiger en minder moeten, CU wil daar zelfs een kafkateam voor opzetten en D66 en Denk willen de algemene wet bestuur daarvoor aanpassen. NSC en Denk willen een constitutioneel hof. Daarboven wil Denk de eerste kamer afschaffen en het aantal Kamerzetels in de tweede kamer uitbreiden naar 250, CU en Volt willen ook die verhoging van het aantal zetels in de Tweede Kamer.
Ja21 wil een minderheidskabinet en voor NSC is dat ook een optie.
Veel partijen willen een raadgevend referendum en FvD en de SP zelfs een bindend referendum invoeren.
Ja21 en PvdD willen de bescherming van persoonsgegevens bewaken als er een digitale euro gaat komen en NSC vindt ook het naleven van de AVG belangrijk. Ook wil het NSC voorkomen dat mensen buiten proportioneel worden afgestraft voor kleine foutjes en onrechtvaardigheden oplossen waardoor mensen plotseling zonder inkomen komen te zitten.
SGP wil uitkeringsfraude hard aanpakken maar mantelzorgers willen ze waarderen i.p.v. straffen.
VVD wil dat gemeenten na 1 jaar een nieuwe intakegesprek gaan voeren voor mensen in de Bijstand waarin een nieuw re-integratieplan wordt opgesteld. Persoonlijke toevoeging: Ik vind het onbegrijpelijk hoe je dat kunt rijmen met de uitspraken dat je minder overbodige en ingewikkelde regeltjes zou willen. Van de gemeente den Haag heb ik begrepen dat een kwart van het volledige gemeentebudget wordt besteed aan de participatiewet waarvan slechts een klein deel weer een baan kan vinden. Zou het niet eens tijd worden om op een andere manier te toetsen waarom het beleid van de afgelopen 9 jaar niet heeft opgeleverd waarvoor het gemaakt is?

VN verdrag (handicap)

Veel partijen vinden het VN verdrag handicap erg belangrijk en zetten hoog in op de toegankelijkheid van de overheidscommunicatie. Maar als je gewoon praktisch gaat kijken naar welke partijen hun programma ook hebben aangeboden in eenvoudige taal, dan is dat alleen gelukt voor de PvdD, SP en NSC. PvdD heeft het programma ook aangeboden in gebarentaal. M.a.w. we kunnen allemaal wel willen, maar voor 'het doen' is er nog een lange weg te gaan.
Ik lees dat sommige partijen zien dat je ook kunt doorslaan in het anti discriminatiebeleid, omdat verschillen ook benoemd mogen worden (BBB) en JA21 vindt de vrijheid van meningsuiting erg belangrijk. CU wil z.s.m. het VN verdrag handicap implementeren en vindt het ook belangrijk om het facultatieve protocol te ratificeren, waardoor klachten ook behandeld  worden van mensen die slachtoffer zijn geworden doordat het verdrag niet nageleefd wordt.

Denk wil een diversiteitsquotum opstellen om het institutioneel racisme te stoppen.
PvdD wil antidiscriminatieresercheurs en volgens de SP heeft de arbeidsinspectie meer middelen nodig om discriminatie op het werk op te lossen.
FvD wil een anti-censuur wet.
SGP wil een acceptatieplicht voor contant geld.
VVD wil samen met de vakbonden een meerjarenplan opzetten om arbeidsmarktdiscriminatie tegen te gaan.
Volt wil dat jongeren tot de leeftijd van 23 jaar i.p.v. tot 18 jaar in een jeugdzorginstelling moeten kunnen blijven.

Rechtsbescherming voor de lage inkomens

Partijen die niets in hun verkiezingsprogramma hebben staan over rechtsbescherming voor lage inkomens, zijn BBB, GroenLinks/PVDA, Ja21, PVV en de SGP.
CDA wil een fiscale ombudsman invoeren.
CU, D66, Denk, NSC, PvdD en SP willen investeren in de sociaal advocatuur zodat mensen met lage inkomens ook toegang krijgen tot een advocaat. FvD wil juist de gratis rechtshulp voor asielzoekers stoppen.

Hervorming Participatiewet en regelingen

BBB en Ja21 willen meer decentralisatie en bevoegdheden voor de gemeenten.
CDA en GL/PVDA willen de Basisbaan invoeren zoals er in Groningen pilots zijn geweest. Daarbij biedt GL/PVDA zelfs garantie op werk voor iedereen en willen zij het makkelijker maken om te wisselen tussen een baan bij een sociaal ontwikkelbedrijf en bij een werkgever. De toeleiding naar werk voor de WW, ZW, WIA, Wajong en Participatiewet willen deze partijen ook gaan samenvoegen in een soort werkcentra als samenwerking van de gemeenten, UWV en werkgevers.
CU wil maatregelen in de Participatiewet voor mensen met een medische urenbeperking zodat zij financieel beter gewaardeerd worden voor betaald werk. PvdD en Volt vinden zelfs dat iedereen in de Bijstand moet kunnen bijverdienen en dat iedereen zonder indicatie bij Sociaal Ontwikkelbedrijven moet kunnen werken.
Partijen die de kostendelersnorm willen afschaffen zijn: BBB, CU, Denk, PvdD, SP en Volt.
Partijen die de zoekperiode van 4 maanden voor jongeren in de Bijstand willen afschaffen zijn CU en Denk
CDA en CU willen de maatschappelijke diensttijd voor jongeren in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs.
Bedrijven die het quotum van de Banenafspraak niet halen, moeten volgens CU ontzorgd worden met een begeleidingsbonus.
Denk wil een (om)scholingsbudget ter vervanging van de STAP-regeling.
FvD vindt sommige uitkeringen te royaal.
Ja21 wil de tegenprestatie in de bijstand blijven hanteren en SP wil dit juist stoppen zodat vrijwillig werk ook echt vrijwillig blijft. Werken zonder loon, zoals de proefplaatsing en werkervaringsplaats staat de SP niet toe.
Wat de SP betreft kunnen de Wajonggerechtigden rekenen op een nieuwe en hogere Wajong uitkering. Mensen die al jong een arbeidsbeperking hebben (opgelopen) gaan daarmee weer terug naar het UWV en vallen niet onder de Participatiewet.
NSC wil duidelijkheid en afspraken voor de gemeentefinanciën zodat dit niet ten koste gaat van de Participatiewet en Sociaal Ontwikkelbedrijven en SP wil zelfs een basispakket waardoor de verschillen in de uitvoering van de Participatiewet bij gemeenten verdwijnen.
SGP wil dat er meer beschutte werkplekken komen en vraagt om een werkoffensief om meer asielzoekers aan het werk te krijgen.
Volt wil een gemeenschappelijke Europese arbeidsmarkt.
VVD wil dat gemeenten startbanen gaan aanbieden voor nieuwkomers en wil daarvoor diplomadrempels wegnemen.

Ik heb mijn conclusie wel getrokken, al zal ik dat hier niet uiten. Ook word ik niet lid van een politieke partij. Maar ik wil jullie aanmoedigen om als je nog twijfelt, zeker wel te gaan stemmen. Wanneer je niet stemt, zorgt dat ervoor dat de partijen met de meeste stemmen meer plek in de Kamer zullen krijgen.
Wat ik van mijn respondenten de afgelopen jaren heb meegekregen, is dat het vertrouwen in de politiek door de komst van de Participatiewet enorm is gedaald. Door morgen naar de stembus te gaan heb jij invloed op het herstel van dat vertrouwen. Ik heb dan ook alleen een opmerking toegevoegd waar ik zie dat er onbetrouwbare dingen worden gezegd.
Namens de groep met een doel van Wij Participeren zal ik de politici ook de komende jaren bevragen en adviseren op de bovenstaande onderwerpen, voor een rechtvaardiger, duurzamer, effectiever en menselijker Participatiewet-beleid.

Afgelopen zondag ben ik bij een verkiezingsdebat van Movisie geweest over bestaanszekerheid. Wil je dit debat terugkijken of lezen hoe mensen dit hebben ervaren, dat kan via deze link: https://www.movisie.nl/artikel/debat-dat-verdient-om-na-verkiezingen-te-worden-voortgezet